دزیمتر فردی وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری میزان پرتوهای یونیزان جذب شده توسط بدن انسان استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها به ویژه برای افرادی که در محیط‌های پرتوزا مانند بیمارستان‌ها ، نیروگاه‌های هسته‌ای و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی کار می‌کنند ، بسیار مهم هستند.
چرا به دزیمتر فردی نیاز داریم؟
- حفاظت از سلامتی: دزیمترها به ما کمک می‌کنند تا میزان پرتوگیری را کنترل کرده و از آسیب‌های ناشی از پرتوهای یونیزان جلوگیری کنیم.
- رعایت استانداردهای ایمنی: استفاده از دزیمترها یکی از الزامات قانونی برای کار با مواد پرتوزا است.
- نظارت بر محیط کار: با استفاده از دزیمترها می‌توان میزان پرتوگیری در محیط کار را ارزیابی کرده و اقدامات لازم برای کاهش آن را انجام داد.
انواع دزیمتر فردی
دزیمترهای فردی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای اندازه‌گیری نوع خاصی از پرتو و در شرایط مختلف استفاده می‌شوند. برخی از انواع رایج عبارتند از:
- دزیمتر فیلمی: این نوع دزیمتر حاوی یک فیلم حساس به پرتو است که پس از قرار گرفتن در معرض پرتو، تیره می‌شود. میزان تیرگی فیلم نشان‌دهنده میزان پرتوگیری است.
- دزیمتر ترمولومینسنس (TLD): این دزیمترها حاوی مواد خاصی هستند که با جذب پرتو انرژی ذخیره می‌کنند. این انرژی با حرارت دادن آزاد شده و به نور تبدیل می‌شود که شدت آن متناسب با میزان پرتوگیری است.
- دزیمتر الکترونیکی: این دزیمترها از حسگرهای الکترونیکی برای اندازه‌گیری پرتو استفاده می‌کنند و می‌توانند دز را به صورت لحظه‌ای نمایش دهند.
- دزیمتر شخصی: این نوع دزیمترها به صورت مداوم بر روی بدن فرد قرار می‌گیرند و میزان پرتوگیری را در طول زمان ثبت می‌کنند.
نحوه عملکرد دزیمتر
عملکرد دزیمترها بر اساس نوع آن‌ها متفاوت است. به طور کلی، هنگامی که دزیمتر در معرض پرتو قرار می‌گیرد، ماده حساس داخل آن تغییراتی می‌کند که این تغییرات با استفاده از دستگاه‌های مخصوص قابل اندازه‌گیری هستند.
مزایای استفاده از دزیمتر
- دقت بالا: دزیمترها می‌توانند میزان پرتوگیری را با دقت بسیار بالایی اندازه‌گیری کنند.
- سهولت استفاده: اکثر دزیمترها استفاده بسیار ساده‌ای دارند.
- حمل آسان: دزیمترها معمولاً کوچک و سبک هستند و به راحتی قابل حمل هستند.
نکات مهم در استفاده از دزیمتر
- کالیبراسیون: دزیمترها باید به طور مرتب کالیبره شوند تا دقت اندازه‌گیری آن‌ها تضمین شود.
- نگهداری: دزیمترها باید در شرایط مناسب نگهداری شوند تا از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری شود.
- استفاده صحیح: دزیمترها باید طبق دستورالعمل سازنده استفاده شوند.
نتیجه‌گیری
دزیمتر فردی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای حفاظت از سلامتی کارکنان در محیط‌های پرتوزا است. استفاده از دزیمتر به ما کمک می‌کند تا میزان پرتوگیری را کنترل کرده و از بروز عوارض ناشی از پرتوهای یونیزان جلوگیری کنیم.
